Dializa otrzewnowa

Dializa otrzewnowa jest jedną z metod, która pozwala przeżyć pacjentowi, chorującemu na przewlekłą niewydolność nerek. Metoda leczenia za pomocą dializ otrzewnowych, jest rozwiązaniem, dającym możliwość terapii nerko-zastępczej, do której wykorzystywana jest jama brzuszna. Aby oczyścić krew ze zbędnych substancji oraz nadmiernej ilości wody, współczesna medycyna posłużyła się błoną otrzewną, która wyściela jamę brzuszną od środka.

Otrzewna to około 2 metry kwadratowe dobrze unaczynionej, cienkiej błony, która osłania i pokrywa ściany oraz wszystkie narządy wewnętrzne, znajdujące się w brzuchu. Jej główną zaletą jest przepuszczalność wody  oraz wielu innych substancji, które mogą swobodnie przenikać z krwi do płynu w jamie otrzewnej, jak i z powrotem. Przed przystąpieniem do leczenia tym sposobem, niezbędne jest wprowadzenie do organizmu odpowiedniego cewnika, który ma postać miękkiej, elastycznej rurki. Wszczepia się go do jamy otrzewnej w ten sposób, że koniec cewnika umieszcza się w dole jamy, a następnie jest on prowadzony pod skórą brzucha, a jego koniec wędruje na zewnątrz. Cewnik służy przede wszystkim do wpuszczania i wypuszczania płynu dializacyjnego. Co istotne, cewnik powinien być wszczepiony nie później, niż dwa miesiące przed planowanym rozpoczęciem leczenia.

Samo wykonanie dializy, polega na wprowadzeniu do jamy brzusznej płynu dializacyjnego, który z kolei, po upływie określonego czasu, zostaje wypuszczony. Jest to cykl, który powtarza się w z góry zaplanowanych odstępach czasowych. Ciecz, o specjalnie dobranych właściwościach chemicznych, pozwala na przenikanie do niej z krwi substancji szkodliwych takich, jak mocznik, potas, fosforany i inne, a także na wchłanianie przez krew substancji potrzebnych do zbilansowania kwasicy.

Dializa otrzewnowa i samo leczenie za jej pomocą, zwykle odbywa się w domu chorego. W takim przypadku i ze względu na konieczność sterylnej techniki wymiany płynu dializacyjnego, nieodzowne jest specjalnie wydzielone pomieszczenie do tego celu. W zależności od stanu zdrowia chorego, wieku czy też trybu życia, dializę otrzewnową można przeprowadzić na dwa sposoby:

• CADO (Ciągła Ambulatoryjna Dializa Otrzewnowa) – zaczęto stosować od 1976 roku, poleca się ją przeważnie pacjentom, którzy dopiero rozpoczynają system dializ i wymagają mniejszej ilości płynu dializacyjnego oraz którzy mają czas i warunki do przeprowadzania dializ 3 – 4 razy dziennie u siebie w domu.
• ADO (Automatyczna Dializa Otrzewnowa) – poleca się ją szczególnie chorym, którzy potrzebują większej objętości płynu dializacyjnego lub pacjentom potrzebującym częstszych wymian tego płynu. Ta metoda stosowana jest również w przypadku osób czynnych zawodowo, którzy nie dysponują zbytnio wolnym czasem, potrzebnym na wykonanie dializy w ciągu dnia, a także osobom niepełnosprawnym oraz ludziom w młodym wieku. ADO polega na wymianie płynu dializacyjnego, podczas odbywania snu przez chorego. Stosuje się wtedy specjalny aparat do tego przystosowany, zwany cyklerem.

Do zalet dializy otrzewnowej zaliczyć można:

• stabilność układu sercowo-naczyniowego – przy dializie otrzewnowej obserwuje się rzadsze występowanie hiperpotasemii, spadku ciśnienia i zbytniego nawodnienia,
• występuje mniej nasilona niedokrwistość, co w większym stopniu eliminuje zastosowanie leczenia erytropoetyną,
• sporadyczne pojawianie się świądu skóry,
• równomierna korekta kwasicy,
• mniej restrykcyjna dieta w ramach gospodarki wodnej i potasowej,
• lepszy komfort życia dla chorego,
• zabieg dializy odbywa się w domu chorego, kontrola w placówce dializ raz na 4-6 tygodni lub wcześniej w razie wystąpienia powikłań;

Dializa otrzewnowa, jak i cały system leczenia z nią związany, jest bezbolesna. Czasem może dojść do powikłań w postaci zakażenia w okolicach cewnika lub samego zapalenia otrzewnej. Sposób leczenia w takich przypadkach polega głównie na aplikowaniu choremu odpowiednich antybiotyków. Jednak nie raz zdarza się sytuacja, w której konieczne jest usunięcie cewnika i zastosowanie terapii, zwanej hemodializa. Inne przypadłości, jakie mogą występować u dializowanego pacjenta, to między innymi przepuklina brzuszna, zacieki płynu dializacyjnego czy pospolite bóle krzyża.

Leczenie przy pomocy dializ otrzewnowych, nie jest wyrokiem dla człowieka. Przeciwnie. Wbrew pozorom, chorzy leczeni przy pomocy jamy otrzewnej, zachowują możność pracy zawodowej czy ćwiczeń fizycznych, mogą również podróżować, ale wtedy wiąże się to z koniecznością zabierania ze sobą  odpowiedniego asortymentu i sprzętu, a także, co się tyczy kobiet, możliwe jest zajście w ciążę w trakcie leczenia. Oczywiście ta metoda terapii jest bardzo czasochłonna, ale daje możliwość  cieszenia się w pełni z życia.